درمان با شربت تریاک یا شربت اپیوم : این شربت بیشتر برای افراد با سنین بالا که سال هاست مصرف تریاک داشته اند و تصمیمی برای قطع مصرف ندارند تجویز می شود. بزرگترین مزیت آن به تریاک این است که فاقد ناخالصی می باشد. قابل ذکر است که وجود ناخالصی های متعدد در تریاک از جمله سرب و … تخریب های زیادی را به همراه دارند که بعضی از آن تخریب ها غیر قابل جبران هستند.

چه اشخاصی برای درمان با شربت تریاک یا شربت اپیوم مناسب هستند

بیمارانی که بواسطه تجارب قبلی، نگرش منفی به روش های پرهیز مدار داشته و از آن گریزانند. ( مثلا در درمان نگهدارنده با متادون یا بوپره نورفین بنا به دلایل مختلف موفق نبوده اند).بنابراین  بيماراني كه از ساير درمانهاي نگهدارنده پاسخ مطلوب نگرفته اند و به مصرف مواد ادامه مي دهند كانديدهاي مناسبي جهت درمان با تنتور اپيوم هستند.

بیمارانی که انگیزه پایین برای پرهیز دارند.

بیمارانی که در عودهای قبلی عوارض شدیدی چون افسردگی و افکار خودکشی، خود زنی و پرخاشگری شدید، مسمومیت، مصرف ناگهانی و افراطی مواد مخدر را داشته اند و نگرانی از این مورد وجود دارد که در صورت شکست در درمان های سم زدایی، باز این گونه رفتارها بروز پیدا کند.

بیمارانی که در جلسات خودیاری مانند NA شرکت کرده ند اما بهبودی نداشته اند.

بيماراني كه مصرف كننده سنگين مواد افيوني هستند ولی انگيزه اي براي درمان و توقف مصرف ماده افيوني غير مجاز خود ندارند مانند مصرف كنندگان خياباني: چنين بيماراني اكثراً علاقمند به سم زدايي نبوده و در صورت قرار گرفتن در درمان نگهدارنده نيز، با غيبت هاي مكرر و مصرف توام موادِ مخدر از ادامه درمان خودداری می کنند. این افراد اغلب انگيزه خود را بر دوري جستن از مواد، پایين تلقي كرده و از شبكه حمايتي قوي ای نيز برخوردار نيستند.

بيماراني كه مصرف كننده شيره و ترياك هستند و قصد جدا شدن كامل از مواد افيوني را دارند ولی مصرف خود را سنگین تر از آن ذکر می کنند که قادر به ترک ناگهانی باشند. چنين بيماراني ذكر مي كنند كه قادر به جدا شدن از مصرف نیستند و قطع مصرف با عود همراه است. این بیماران از مصرف شربت ترياك به ويژه مدل قطع تدريجي استقبال می کنند.

بيماراني كه اصولاً علاقه يا باور قوي به سم زدايي بسيار تدريجي ( در حد 12-6 ماه ) دارند. اين بيماران معمولاً خود از طريق قطع آهسته و تدريجي ( tapering ) ماده مخدرِ مصرفيِ خود، سعي در رسيدن به پرهيز دارند و بر اساس باورهای قوی فرهنگی یا خانوادگی  تصور می کنند که راه درمان آنها، جدا شدن تدریجی از مواد مخدر است. بسیاری شخصا یا در اطرافیان خود از روش تهیه شربت سوخته تریاک و رقیق کردن تدریجی آن پاسخ مناسب دیده یا به آن اعتقاد دارند. لذا تنتور اپیوم مي تواند جايگزين مناسبي براي اين بيماران باشد.

بیمارانی که تحت درمان متادون یا بوپره نورفین بوده اند و از درمان خارج شده اند یا تحت درمان با متادون و بوپره نورفین هستند اما همچنان به مصرف تریاک و مواد مخدر هم ادامه داده اند و یا در حین درمان نگهدارنده با متادون و بوپره نورفین غیبت های مکرر، لغزش و عود داشته اند بهتر است تحت درمان با شربت تریاک قرار بگیرند.

بيماراني كه دچار بيماريهایي مانند بيمـاري پیشـرفته كبـدي، قلبي، ريوي، كليوي و بيماريهاي فعال اتوايميون هستند نباید از این شربت استفاده کنند. ابتلا به عفونت HIV يا هپاتيت C به خودي خود مـانع اسـتفاده از تنتور اپیوم نيست. اما در زمان وجود بيماري پيشـرفته كبـدي بایستی با احتیاط خاصی دارو تجویز شود.بيماراني كه داراي اختلالات شديد روانپزشكي (سـايكوز، بيمـاري دوقطبي، بيماري خلقي شديد، آلزایمر و دمانس ، افكار خودكشي و ديگركشي ، عقب ماندگي ذهني و اتيسم) هستند نبايد در درمان با شـربت تنتـور قـرار گيرنـد، بـه ويژه بايد دقت شود كه بيماران از نظر رواني و شناختي آگاه ، هوشيار و سالم بـوده و قـادر بـه تائيد رضايت نامه كتبي باشند.

بيماراني كه داراي افكار خودكشي هستند يا درمانگر اقدام بـه خودكشـي را محتمـل ميداند، نبايد در درمان با شربت تنتور قرار گيرند.

زنان باردار نبايد در درمان با تنتور اپيوم (شربت ترياك)قرارگيرند.

بیمارانی که به واسطه شغلشان نیازمند تمرکز و حواس جمع هستند مانند : کار در ارتفاع روی داربست، کار با مته برقی و ابزار برقی و دستگاه پرس، رانندگان بیابانی، کار با دستگاههای خطرناک مانند تسمه نقاله، ماشین خیاطی صنعتی و … نباید تحت درمان با شربت تریاک قرار بگیرند.

کسانی که مصرف کننده حشیش، الکل یا مواد محرک مثل شیشه هستند کاندید مناسبی برای درمان با اپیوم نمی باشند.

بيماراني كه راضی یا قادر به رعايت ضوابط درمان با شربت تنتور ( از جمله مراجعه به مركز درماني جهت دريافت سهميه، پرداخت حق الزحمه و ….) نیستند طبعاً بهتر است وارد درمان نگردند.

نکات مهم 

  • با توجه به عرضه محدودتر درمان با تنتور اپیوم (شربت تریاک) در مقایسه با سایر درمانها از جمله درمانهای نگهدارنده با متادون و بوپرنورفین، بیمارانی که هرگونه قصد سفر به خارج از کشور را دارند یا در داخل ایران قصد مسافرت بیش از 5 روز در طی سال آتی را دارند یا قرار است به مکان دیگری نقل مکان نمایند بهتر است در درمان با تنتور اپیوم (شربت تریاک) قرار نگیرند.
  • در هنگام درمان با تنتور اپیوم (شربت تریاک)، آزمایش ادرار بیماران از نظر مورفین همواره مثبت خواهد بود. بنابر این چنانکه برای بیماری، از لحاظ جنبه های قانونی، مانند آزمایش قبل از ازدواج، تایید گواهینامه یا استخدام و سایر موارد مشابه، دارا بودن آزمایش منفی مورفین ضروری باشد، بیمار نباید در درمان با تنتور اپیوم (شربت تریاک) قرار گیرد.

 نکات مثبت مصرف شربت تریاک 

یکی از نکات مثبت شربت تریاک این است که معتادان به مواد مورفینی خیلی راحت به مصرف این ماده منتقل می‌شوند و چون شناخت کاملی از این ماده دارند از مصرف آن احساس رضایت می‌کنند، به همین علت ماندگاری در این درمان برای این معتادان بالاست. طولانی شدن مدت درمان نگهدارنده با اپیوم یک مزیت به حساب می آید . چرا که هر چه بیشتر فرد با کادر درمان در ارتباط باشد و ارتباطش با مافیای مواد مخدر قطع شده باشد رفتارهای اعتیادی رو به کاهش می رود و وسوسه ی مصرف کاهش می یابد و شاخص های روانشناختی ،خانوادگی،اقتصادی و تواناییهای عملکردی و ذهنی فرد بهبود پیدا می کند و اگر مقدارِ مصرف در حین درمان کاهش پیدا نکند، حداقل بیشتر نمی شود و از مصرف با مقادیر نامشخص پرهیز می شود. نکته مثبت دیگر شربت تریاک این است که تنظیم دوز مصرف آن خیلی راحت است، طول عمر، خواص ماده و عوارض آن خیلی شبیه ماده تریاک است به همین علت اکثر معتادان با آن آشنا هستند.در پایان باید بگوییم که این نکته بسیار مهم است که، جهت شروع درمان بهتر است با پزشک مرکز ِدرمان اعتیاد مشاوره شود و در صورتی که پزشک با توجه به شرایط بیمار صلاح دانست بیمار وارد این درمان می شود.

فرزام اسدی راد پزشک درمانگر اعتیاد

سحر اسماعیلی- روان شناس و دکتری مطالعات اعتیاد