عوامل تسهیل کننده در ترک اعتیاد با حمایت های اجتماعی و خانوادگی
وابستگی به مواد، از مهم‌ترین مشکلات عصر حاضر است که گسترش جهانی پیداکرده است و گزارش سالانه سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که در دنیا حدود ۲۰۰ میلیون نفر معتاد به مواد افیونی وجود دارد و هرروز به شمار قربانیان مصرف‌کنندگان مواد افزوده می شود.
مصرف مواد و وابستگی به آن آسیب‌های جدی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و بهداشتی بر جوامع وارد می‌سازد که از جمله می‌توان به بیماری‌های جسمانی واگیرداری مانند هپاتیت، ایدز و بیماری‌های روانی- اجتماعی ازدیاد جرائم مرتبط با اعتیاد مثل سرقت، قتل، خودسوزی، بیکاری، خشونت خانوادگی، کودک‌آزاری، افزایش آمار طلاق و افت تحصیلی فرزندان خانواده معتاد اشاره نمود. اعتیاد به مواد مخدر و محرک بیماری روانی عودکننده و مزمنی است که با اختلالات انگیزشی شدید و از دست دادن تسلط رفتاری همراه است. عوامل مختلف اجتماعی،آموزشی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، روانی، یا فیزیکی می‌تواند در ایجاد اعتیاد مؤثر باشد. یکی از جنبه‌های مهم بیماری اعتیاد بازگشت به مصرف ماده مصرفی پس از دوره‌ای از قطع مصرف آن است. به همین دلیل برخی از متخصصان از لفظ ( اختلال مزمن و عودکننده) برای توصیف اعتیاد استفاده می‌کنند. اکنون این سؤال مطرح است که چرا باوجود اراده بر ترک اعتیاد و موفقیت‌آمیز بودن آن، باز هم بازگشت و عود در ترک اعتیاد وجود دارد؟ برخی با رویکرد فشارهای ساختاری آن را نتیجه ادامه شرایطی در جامعه می‌دانند که باعث ارتکاب اولیه اعتیاد شده و بعد از ترک اعتیاد و خروج از آن هنوز ادامه دارد و به عواملی مانند فقر، بیکاری، بی‌نظمی یا آشفتگی اجتماعی و امثال آن اشاره می‌کنند. بنابراین تلاش برای درمان و پیشگیری از مصرف دوباره مواد از طریق اعمال مجازات سخت‌گیرانه برای مصرف‌کنندگان مواد موفق نخواهد بود، زیرا این رویکردها تغییرات عصب شناختی را که در اثر مصرف مواد، بر روی مسیرهای عصبی انگیزش ایجاد می‌کنند در نظر نمی‌گیرند. هدف درمان اعتیاد این است که فرد بتوانند مصرف مواد خود را قطع نموده، به سبک زندگی عاری از مواد بازگشته و کارکرد خود را در خانواده، محل کار و اجتماع به دست آورد. اعتیاد قابل درمان است ولی درمان آن ساده نیست و ضرورت توجه به همه ی جنبه‌ها را به صورت همزمان می‌طلبد.
عوامل تاثیر‌گذار در تسهیل ترک اعتیاد که می‌توان به آنها اشاره کرد:
-
مشارکت فعال بیمار و خانواده بیمار:
موجب ارتقاء احساس تعلق و مسئولیت‌پذیری، تغییر در رفتار فرد و ارتقاء کیفیت و استفاده از خدمات سلامت می شود.
-
مداخلات معطوف به اجتماع:
می‌تواند حمایت اجتماع را برای افرادی که مشکلات مصرف مواد دارند افزایش و دیدگاه حمایت‌کننده عمومی و سیاست‌های بهداشتی را ارتقاء دهد. اطلاع‌رسانی و توانمندسازی اجتماع می‌تواند به کاهش تبعیض و طرد اجتماعی کمک نماید. انگ‌زدایی از افراد مبتلا در بهبود، دسترسی به درمان و بازگشت مجدد به جامعه نقش اساسی دارد.
-
پیوندها:
ایجاد پیوند میان خدمات درمان وابستگی به مواد و خدمات بیمارستانی مثل بخش‌های اورژانس و خدمات اجتماعی تخصصی مثل اسکان، آموزش شغلی و کاریابی نقش کلیدی دارد.
-
سازمان‌های غیردولتی:
می‌توانند نقش قابل توجهی در تأمین خدمات برای بیماران وابسته به مواد ، هماهنگ با نظام سلامت عمومی بازی کنند. آنها می توانند خصوصاً در فرایند ارتقاء درمان و تسهیل بازتوانی و بازگشت مجدد به اجتماع کمک کننده باشند.
نویسنده: زیبا پاشایی – کارشناس ارشد روان شناسی
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید