- انواع نوشیدنی‌های الکلی و نحوه مصرف:
کلیه فراورده‌ها به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و جذب الکل موجود درآن‌ها از طریق اندام گوارشی صورت می‌گیرد. غلظت الکل در انواع نوشیدنی‌ها متفاوت است و هر یک می‌توانند تأثیر متفاوتی روی فرد داشته باشند. بطور کلی چهار نوع نوشیدنی وجود دارد:
- آبجو (حاوی ۶ تا ۹ درصد الکل)
- مشروب یا شراب (حاوی ۲۱ تا ۴۱ درصد الکل)
- مشروبات تقویت شده که به آن‌ها الکل اضافه می‌شود (حاوی ۱۸ تا ۲۰ درصد الکل)
- لیکور یا عرق مثل ویسکی، ودکا و جین (حاوی ۴۰ تا ۵۰ درصد الکل)
طعم و مزه مشخص مشروبات مختلف، حاصل روش‌های تولید آن‌هاست که به پیدایش انواع مختلف ترکیب شیمیایی مثل متانول، بوتانول، الدئیدها و … می‌انجامد. هر چند این ترکیبات ممکن است اثرات روان‌گردان متفاوتی به مشروبات مختلف ببخشند، اما به طورکلی این تفاوت‌ها جزئی است.
- اثرات کوتاه مدت مصرف الکل :
الکل به سرعت وارد گردش خون شده و خود را به قسمت‌های مختلف بدن می‌رساند. اغلب سیستم‌های بدنی تحت تأثیر قرار گرفته و فعالیت‌شان مختل می‌شود. بسته به میزان مصرف و شرایط فرد مصرف‌کننده، الکل می‌تواند دامنه وسیعی از اثرات کوتاه مدت و فوری را ایجاد نماید. برخی از آن‌ها عبارتند از:
- شکسته شدن قید و بندها و ناتوانی در جلوگیری از بروز هیجانات
- سرگیجه و برافروختگی چهره در نتیجه اتساع رگ‌های خونی
- 3. افزایش ترشح اسید معده
- اختلال عمومی در کارکرد مغز و دستگاه عصبی
- ایجاد ناهماهنگی کلی در بدن
- اختلال در مهارت‌های حرکتی
- افت سرعت واکنش به محرک‌های محیطی
- پرخاشگری
- اختلال عمومی در حواس، تاری دید و تکلم بریده بریده
- تهوع
- 11. فقدان هشیاری
- اثرات بلندمدت مصرف الکل:
برخی از عوارض آسیب‌زا، مانند آنچه که ذکر گردید پس از مصرف و طی دوره کوتاهی رخ می‌دهند. اما دارای عوارضی نیز هست که در طی مصرف بلند مدت این ماده و اغلب به‌صورت تدریجی و شاید طی سال‌ها بروز می‌یابند، مثل: نارسایی‌های کبدی، مشکلات قلبی عروقی، برخی سرطان‌های خاص و غیره.
- مشکلات کبدی:
مشکلات کبدی از شایع‌ترین اختلالات مرتبط با مصرف این روان گردان می‌باشد. برخی از مصرف‌کنندگان در اثر مصرف مزمن به هپاتیت الکلی یا التهاب کبدی دچار می‌شوند که علائم آن عبارت است از:
تب، یرقان (زردی بیش از حد پوست، کرۀ چشم و ادرار) و دردهای نامعمول شکمی، هپاتیت الکلی در صورتی که مصرف ادامه داشته باشد، می‌تواند منجر به مرگ نیز بشود.
در صورتی که مصرف متوقف و درمان صورت گیرد، شرایط عکس بوده و احتمال بهبود فرد وجود دارد. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کسانی که مصرف سنگین دارند، به سیروز کبدی یا زخم کبد مبتلا می‌گردند. افرادی که سیروز کبدی دارند، نباید به هیچ‌وجه الکل بخورند چرا که مرگ آن‌ها را در پی خواهد داشت. سیروز کبدی برگشت پذیر نیست، اما اگر فرد مصرف را کنار بگذارد، شانس زنده ماندن او بیشتر خواهد شد. اگرچه درمان‌هایی برای این بیماری در دسترس است، اما ممکن است در برخی موارد به پیوند کبد نیاز باشد. افرادی که هپاتیت C دارند، در برابر آسیب‌های کبدی ناشی از مصرف آسیب‌پذیرترند و مصرف در این افراد به احتمال زیاد آن‌ها را با سیروز کبدی یا سرطان کبد روبه‌رو خواهد ساخت.
- سرطان:
مصرف طولانی مدت احتمال ابتلا به برخی انواع سرطان، به‌ویژه سرطان‌های مری، دهان، گلو و حنجره ارتباط بسیار نزدیک دارد. برخی تحقیقات نیز حاکی از آنند که مصرف در زنان احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف الکل با سرطان‌های روده و رکتوم نیز رابطه دارد.
- پانکراتیت:
پانکراس یا لوزالمعده با ترشح انسولین، قند خون را تنظیم می‌کند. همچنین در هضم غذا نیز نقش مؤثری دارد. مصرف بلندمدت می‌تواند به این عضو آسیب رسانده و منجر به شکل‌گیری بیماری پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده گردد. پانکراتیت حاد می‌تواند با درهای شکمی شدید همراه باشد که کشنده هستند. پانکراتیت مزمن نیز با دل دردهای مزمن، اسهال و پایین آمدن شدید وزن فرد همراه است.
- قلب:
مصرف سنگین الکل فرد را در برابر ناراحتی‌های قلبی آسیب‌پذیر ساخته و احتمال حملات قلبی، سکته و فشار خون را در افراد افزایش می‌دهد.
- سیستم ایمنی:
الکل به‌طور کلی می‌تواند روی سیستم ایمنی بدن تأثیر گذارده و با تضعیف نمودن دفاع‌های بدن، فرد را در برابر بیماری‌های مختلف آسیب‌پذیر کند.
- مغز:
مغز نوجوان هنوز در حال رشد بوده و به اثرات الکل بسیار حساس است. مصرف زیاد در این دوره می‌تواند قدرت تصمیم‌گیری و قضاوت فرد را به شدت مختل ساخته و یا عوارض بلندمدت و پایداری روی حافظه برجای گذارد.
الکل به‌طور متوسط ۱۰ سال از عمر افراد مبتلا به سوء‌مصرف می‌کاهد. الکل در مرگ‌های ناشی از مصرف مواد، در رأس سایر مواد قرار دارد.
1. خطر سوء‌مصرف الکل در برخی افراد، بیشتر از سایرین است:
2. آن‌هایی که مصرف را در سنین پایین‌تر از ۱۵ سال تجربه می‌کنند.
3. کسانی که دارای والدین مصرف‌کننده هستند.
4. کسانی که دوستان نزدیکی دارند که الکل یا سایر مواد اعتیاد آور مانند ماری جوانا یا هروئین را مصرف می‌کنند.
5. کسانی که مشکلات رفتاری از جمله پرخاشگری، رفتارهای ضداجتماع یا تکانشی بودن دارند.
6. کسانی که دارای تجربه حادثه آسیب‌زا مثل کودک آزاری در دوران کودکی داشته‌اند.
7. کسانی که با مشکلات تحصیلی عمده روبه‌رو هستند.
8. کسانی که والدین حمایت کننده ندارند و آن‌هایی که تجربه طرد یا بدرفتاری از سوی والدین‌شان دارند.
- اثرات الکل بر رانندگی:
تجمع الکل در خون باعث مختل شدن مهارت‌های لازم برای رانندگی می‌گردد و بسته به وزن فرد هر چه میزان تجمع یا غلظت در خون او بیشتر باشد، خطرات جدی‌تری هنگام رانندگی او را تهدید خواهد کرد. همچنین باعث می‌شود که دید فرد مختل شود، تمرکز حواس از دست برود، فرد دچار ناهماهنگی حرکتی گردد و علاوه بر آن و از همه مهم‌تر سرعت واکنش فرد به محرک‌های پیرامونی کاهش می‌یابد و از آن‌جایی که این موارد، عناصر بنیادی و ضروری برای رانندگی را تشکیل می‌دهند، راندن اتومبیل در حین مستی هم برای خود فرد و هم برای دیگران بسیار خطرناک بوده و حوادث جدی به‌دنبال خواهد داشت.
- اثرات الکل بر بارداری :
در دورۀ بارداری، جنین در کنار مادر رشد می‌کند و هرچه که مادر می‌خورد یا می‌آشامد، بر جنین داخل شکم او نیز تأثیر می‌گذارد. اگر مادر این دوره الکل مصرف کند، جنین خود را در معرض خطرات و آسیب‌های جسمی، رفتاری و روانی قرار می‌دهد که اگر منجر به مرگ جنین هم نشود، ممکن است تا آخر عمر دوام داشته باشند. یکی از آسیب‌های جدی مصرف الکل در دوران بارداری، سندروم الکلی جنینی است.
- اثرات الکل بر دیگر داروهای پزشکی :
مصرف به همراه داروهای پزشکی که برای بیماری‌های مختلف نظیر سرماخوردگی، حساسیت، اضطراب، افسردگی، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های عفونی، دردهای عضلانی تجویز می‌شوند، می‌تواند خطرناک و در برخی موارد حتی ممکن است کشنده باشد. درواقع بیش از 150 نوع دارو شناخته شده که نباید به همراه الکل استفاده شوند.
- مقایسه ااثرات الکل بر زنان و مردان:
تأثیر متفاوتی روی زنان و مردان دارد. حتی با درنظر گرفتن اختلاف در وزن بدن، زنان بیشتر از مردان در ازای مصرف میزان یکسان، آسیب می‌بینند. علت این امر آن است که بدن زنان آب کمتری نسبت به بدن مردان دارد. چون الکل با آب بدن ترکیب می‌شود، یک میزان معینی الکل در بدن زنان غلظت بیشتری از بدن مردان می‌یابد.
- اثرات روانی اجتماعی الکل:
فردی که تحت تأثیر الکل قرار دارد، ممکن است بسیار تکانشی، پرخاشگرانه و بدون تفکر دست به رفتارهایی بزند که موقعیت اجتماعی او را تخریب کنند. برخی اوقات نیز این افراد در یک دوره اضطراب یا افسردگی قرار می‌گیرند که این حالت نیز به نوبۀ خود تعاملات آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هرچه فرد بیشتر الکل مصرف کند، مشکلات بیشتری در خانه، محل کار، مدرسه، با دوستان و یا حتی با غریبه‌ها خواهد داشت.
- علل گرایش نوجوانان به الکل:
الکل از جمله موادی است که بیشتر به‌صورت گروهی و در جمع دوستان و آشنایان مورد مصرف قرار می‌گیرد و این امر دال بر آن است که مهم‌ترین عامل در روی آوردن نوجوانان به مصرف الکل، فشار هم‌سالان یا قرار گرفتن در جمعی است که در آن الکل مصرف می‌شود. گروهی از نوجوانان فکر می‌کنند الکل آن‌ها را از بحران‌های دوران نوجوانی رها ساخته و تعاملات ایشان با دیگران را تسهیل می‌کند و آن‌ها سرحال، جذاب و خونسرد جلوه می‌دهد. اما وقتی این ماده به کرات مورد استفاده قرار گیرد خطر وابستگی و سوء‌مصرف را پیش می‌کشد و دیگر فرد قادر نخواهد بود بدون مصرف الکل در محیط‌های اجتماعی به خوبی ایفای نقش کند.