درمان نگهدارنده با متادون
درمان سوء مصرف مواد همواره با چالشهای زیادی همراه بودهاست. درمان نگهدارنده با متادون از مهمترین دستاوردهای دانشمندان در زمینهٔ درمان بودهاست. یکی از موثرترین انواع درمان شناخته شده در کل دنیا ، درمان نگهدارنده می باشد .هدف درمان همه جانبه بیماران از لحاظ جسمی و روانی می باشد. در راستای این هدف پس از مصاحبه بالینی و ویزیت، پزشک درمانگر نوع درمان دارویی را انتخاب خواهد کرد. (داروی متادون، بوپره نورفین و شربت تریاک). برخلاف تصور همگان، درمان نگهدارنده اعتیاد نیست چرا که مشخصه اصلی اعتیاد، اختلال رفتاری است و حتی مصرف این داروها کمک می کند تا فرد رفتارهای اعتیاد گونه را کنار گذاشته و سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرد.
در این درمان اگر شاخصه های روانی اعتیاد فرد اصلاح شود امکان کاهش دوز دارویی به آرامی امکان پذیر می باشد. اما اگر در این روند کاهش دارو فرد لغزش (مصرف مواد) داشته باشد مجددا دوز دارو به حالت اول بر می گردد تا زمانی که به طور کامل افکار و رفتارهای اعتیادی از بین برود و فرد سبک زندگی سازنده ای را اتخاذ کند.
تاثیر درمان نگهدارنده
بر طبق آمار جهانی درمان نگهدارنده بالاترین آمار موفقیت در درمان را داشته است. بطوریکه نه تنها فرد با قرار گرفتن در این درمان بیماری اعتیادش درمان می شود بلکه مطالعات طولانی حاکی از این امر است که خوب هم باقی می مانند و تعداد افرادی که عود مجدد داشتند در این نوع درمان بسیار کمتر می باشد . البته اصول و زیرساختهای مهمی در این نوع درمان وجود دارد که بایستی تمامی آن ها رعایت شود تا فرد به یک نتیجه مثبت درمانی نائل شود. از آنجا که بیماری اعتیاد یک بیماری چند بعدی است که کارکرد و عملکرد جسمی ،روانی،شغلی ،اجتماعی و… فرد را مختل می کند از این رو در این درمان سعی بر آن است که نه تنها اعتیاد فرد درمان شود بلکه سایر توانمندیهای فردی و اجتماعی به وی بازگردانده شود.
در راستای این امر یکی از مهمترین نکات درمان شرکت فرد و خانواده وی در جلسات مشاوره می باشد و باز قابل ذکر است که مطالعات طولانی بیانگر این مطلب است افرادی که توامان درمان دارویی و جلسات مشاوره را طی کردند به نسبت افرادی که جلسات مشاوره را پیگیر نبودند درصد موفقیت بالاتری داشته و عود، به نسبت بسیار کمتری اتفاق افتاده است.
شیوه و مقدار مصرف متادون در درمان نگهدارنده
در روش درمان نگهدارنده با متادون نیمهعمر متادون ۲۴–۳۶ ساعت است. ۱۲ ساعت بعد از تجویز دوز ابتدایی، نیمی از متادون در خون باقی میماند و دوز دوم به آن اضافه میشود. نتیجهٔ این عمل، افزایش قابلتوجه در میانگین سطح متادون بدون افزایش در دوز آن است. این فرایندِ تجمع ادامه مییابد تا بعد از ۴–۵ نیمهعمر یا روز به سطح پایداری در خون برسد. درس مهم بالینیای که باید گرفت، این است که اثر دارو در غیاب افزایش دوز، افزایش مییابد، و درصورت بروز علائم ترک در زمان شروع مصرف دارو پیش از افزایش دوز باید مدتی صبر کرد.
پیک غلظت پلاسماییِ دارو ۲–۴ ساعت بعد از مصرف خوراکی است و طی اینداکشن (induction) اولیه قبل از اضافهکردن دوز دارو باید ۳ ساعت صبر کرد.