شربت متادون
شربت و قرص متادون چیست؟
دارویی است که مشابه مورفین و دیگر داروهای مخدر عمل می‌کند. با دوز مناسب ایجاد سرخوشی یا رخوت نکرده اما ولع را مرتفع می‌کند. درکشور ما به شکل قرص و شربت وجود دارد، اما در کشورهای دیگر پودر آن نیز موجود است.
آیا صحیح است که ترک متادون سخت‌تر از ترک یک ماده مخدر است؟
خیر. علائم ترک متادون خفیف است ولی ۱۰ روز طول می کشد، در حالیکه در مواد مخدر علائم ترک شدید است ولی کمتر از ۱۰ روز به طول می انجامد. به همین دلیل بعضی بیماران ترک متادون را مشکل‌تر از ترک ماده مخدر می‌دانند چون علایم ترک ، بیشتر طول می‌کشد. از طرفی عده دیگری از بیماران علایم ترک متادون را خفیف‌تر از علایم ترک موادمخدر می‌دانند چون شدت خماری خیلی کمتری دارد.
آیا متادون به کبد آسیب می‌رساند؟
خیر، در واقع متابولیسم (شکستن و آماده‌سازی) متادون برای کبد از خیلی از داروهای دیگرحتی استامینوفن ساده‌تر است بطوریکه کسانی که هپاتیت یا بیماری شدید کبدی دارند هم می‌توانند متادون را مصرف کنند و حتی به مادران باردار و شیرده هم بدون ترس از خطر برای کبد نوزادشان می توان این دارو را تجویز کرد.
آیا متادون مثل بقیه مواد مخدر است؟
با مصرف منظم متادون، به تدریج میزان آن در بدن بیشتر شده و ذخیره می‌گردد. بنابراین مدت بیشتری در بدن دوام می‌آورد. ضمن این که حس نشئگی و سرخوشی برای فرد ایجاد نمی‌کند. بنابراین امکان زندگی با ثبات را فراهم می‌آورد.
آیا متادون به سیستم ایمنی آسیب می‌رساند؟
خیر، در حقیقت در چند مطالعه بر بیماران HIV مثبت تحت درمان با متادون، این بیماران سالم‌تر بوده و بیشتر از بیماران HIV مثبت که متادون نمی‌گرفته‌اند زندگی کرده‌اند.
آیا صحیح است که متادون وارد استخوان بدن شده و موجب ضعف آن می‌گردد؟
خیر، متادون وارد سیستم استخوان نمی‌شود و به هیچ شکل دیگری هم به سیستم استخوانی آسیب نمی‌رساند. دردهای استخوانی در حین درمان با متادون که در عده کمی از بیماران اتفاق می‌افتد، احتمالاً علامت خفیف ترک است و با تنظیم دوز متادون تسکین می‌یابد.
آیا متادون باعث خواب آلودگی و رخوت می‌شود؟
خیر .احساس خواب آلودگی و رخوت در بیمارانی که روی دوز ثابت متادون هستند بیشتر از حالت طبیعی نیست.
آیا صحیح است که گاهی اوقات عادت ماهیانه زنان با شروع متادون قطع می‌شود؟
بله، اما دلایل زیاد دیگری هم برای نامنظم شدن یا قطع عادت ماهیانه وجود دارد مانند حاملگی، استرس، رژیم غذایی نامناسب، اضافه شدن یا کاهش وزن، یائسگی، مشکلات دیگر طبی، داروهای دیگر. الزاما نمی توان گفت با شروع متادون عادت ماهانه قطع شده است ،و در این موارد نظر متخصص زنان بعد از معاینه مهم است.
آیا در حاملگی می‌توان متادون مصرف کرد؟
بله، متادون درمان انتخابی برای اعتیاد به هروئین و مواد مخدر دیگر در حاملگی است و برای جنین در حال رشد مضر نبوده و باعث ناهنجاری‌های جنینی نمی‌گردد. نیز می‌تواند مانع از سقط، ناراحتی جنین و زایمان زودرس گردد.
آیا مادری که متادون مصرف می‌کند می‌تواند به نوزاد خود شیر دهد؟
بله، سطح متادون در شیر مادر بسیار کم است و مقادیر کمی متادون می‌تواند به بچه منتقل شود.
درمان نگهدارنده با متادون چه فایده‌ای دارد؟
از ایجاد علایم ترک جلوگیری کرده، فرد را راضی نگه داشته و از ولع بیمار برای مصرف داروهای غیر قانونی جلوگیری به عمل می‌آورد، و باعث می‌شود مواد مخدر خیابانی بر بیمار تأثیری نداشته باشند.
ولع چیست؟
احساس نیاز شدید به مصرف مواد مخدر است تا به آن حد که فرد به جز مواد به چیز دیگری فکر نمی‌کند، مرتب خواب آن را می‌بیند، و ممکن است برای به دست آوردن مواد کارهایی را انجام دهد که به طور معمول انجام نمی‌داده است.
آیا دوزهای پایین‌تر متادون بهتر از دوزهای بالاتر متادون است؟
دوزهای پائین متادون علایم ترک را کاهش داده، اما دوزهای بالاتر ولع را از بین می‌برد. دوز معمول متادون ۸۰-۶۰ میلی گرم است. با این حال تعداد کمی از بیماران در دوزهای پائین‌تر احساس خوبی دارند، و تعدادی از بیماران هم دوزهای بالاتری لازم دارند.
آیا در هنگام مصرف متادون می‌توان از داروهای دیگر استفاده کرد؟
بعضی از داروها را اصلاً نباید همراه با متادون مصرف کرد چون باعث ایجاد علائم ترک می‌شوند، این داروها عبارتند از: نالترکسون، پنتازوسین ،بوپره نورفین و ترامادول. بعضی داروها باعث دفع سریع‌تر متادون می‌شوند و نیاز به متادون را بالا می‌‌برند مانند فنی توئین،کاربامازپین، ریفامپین، و بعضی از داروهای درمان HIV. بعضی داروها متابولیسم متادون را کند می‌کنند و در نتیجه سطح متادون خون بالا می‌رود مانند آمی‌تریپتیلین، سایمتیدین، فلوواکسامین، کتوکونازول. بعضی داروها در ابتدا با متادون تداخل کرده و ایجاد رخوت می‌کنند اما بعد اثر متضادی دارند و باعث ایجاد علایم ترک می‌شوند، مانند بنزودیازپین‌ها، الکل، باربیتورات‌ها.
در درمان نگهدارنده با متادون، مراجعه به درمانگاه و تحویل گرفتن دارو به چه نحو است؟
در دو ماه اول بیمار باید هر روز و حتی روزهای تعطیل به درمانگاه مراجعه کند. در ماه سوم برای دو روز آخر هفته و در ماه چهارم یک روز در میان متادون را به خانه می‌برد. در ماه پنجم حداقل دوبار در هفته و از ماه ششم به بعد حداقل یک بار در هفته باید مراجعه کند. یعنی تا انتهای درمان هفته‌ای یک روز به درمانگاه مراجعه می‌کند، داروی آن روز را در مقابل پرستار مصرف می‌کند و داروی ۶ روز دیگر را به صورت محلول در ۶ شیشه جداگانه تحویل می‌گیرد.
نگهداری متادون برده شده به منزل چگونه است؟
متادون می‌بایست در محلی امن و دور از دسترس کودکان باشد و روی آن برچسب واضح وجود داشته باشد تا کسی اشتباهاً آن را مصرف نکند. میزان کمی از متادون می تواند برای یک کودک یا بزرگسال که نسبت به آن تحمل ندارد کشنده باشد. نیز متادون را باید در محلی که نه سرد و نه گرم است نگه داشت.
آیا با مصرف متادون امکان مسمومیت وجود دارد؟
بله، اما در صورتی که دوز به طور مناسب تنظیم شده باشد این احتمال از بین می‌رود. برای تنظیم صحیح دوز، لازم است میزان مصرف مواد به طور صحیح به پرسنل درمانی اعلام شود. اگر خیلی کم گفته شود، دوز مناسب داده نمی‌شود و اگر زیاد گفته شود، ممکن است مسمومیت دارویی ایجاد شود.
آیا بیماری که تحت درمان با متادون است می‌تواند رانندگی کند؟
بله، افرادی که روی دوز صحیح متادون تثبیت شده‌اند می‌توانند رانندگی کنند، و متادون هیچ گونه عوارض جانبی روی توانایی تفکر، توانایی‌های حرکتی، زمان واکنش، توانایی یادگیری و تمرکز و انجام قضاوت‌های پیچیده ندارد.
نویسنده : دکتر سحر اسماعیلی کارشناس ارشد روان شناسی-دکتری مطالعات اعتیاد
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید