شربت و قرص متادون

شربت و قرص متادون چیست؟

دارویی است كه مشابه مورفین و دیگر داروهای مخدر عمل می‌كند. با دوز مناسب ایجاد سرخوشی یا رخوت نكرده ‏‌اما ولع را مرتفع می‌كند. دركشور ما به شكل قرص و شربت وجود دارد، اما در كشورهای دیگر پودر آن نیز موجود است.

آیا صحیح است كه ترك متادون سخت‌تر از ترك یك ماده مخدر است؟

خیر. علائم ترک متادون خفیف است ولی 10 روز طول می کشد، در حالیکه در مواد مخدر علائم ترک شدید است ولی کمتر از 10  روز به طول می انجامد. به همین دلیل بعضی بیماران ترك متادون را مشكل‌تر از ترك ماده مخدر می‌دانند چون علایم ترك ، بیشتر طول می‌كشد. از طرفی عده دیگری از بیماران علایم ترك متادون را خفیف‌تر از علایم ترك موادمخدر می‌دانند چون شدت خماری خیلی  کمتری دارد.

آیا متادون به كبد آسیب می‌رساند؟

خیر،‌ در واقع متابولیسم (شكستن و آماده‌سازی) متادون برای كبد از خیلی از داروهای دیگرحتی استامینوفن ساده‌تر است بطوریکه كسانی كه هپاتیت یا بیماری شدید کبدی دارند هم می‌توانند متادون را مصرف كنند و حتی به مادران باردار و شیرده هم بدون ترس از خطر برای کبد نوزادشان می توان این دارو را تجویز کرد.

آیا متادون مثل بقیه مواد مخدر است؟

با مصرف منظم متادون، به تدریج میزان آن در بدن بیشتر شده و ذخیره می‌گردد. بنابراین مدت بیشتری در بدن دوام می‌آورد. ضمن این كه حس نشئگی و سرخوشی برای فرد ایجاد نمی‌كند. بنابراین امكان زندگی با ثبات را فراهم می‌آورد.

آیا متادون به سیستم ایمنی آسیب می‌رساند؟

خیر،‌ در حقیقت در چند مطالعه بر بیماران HIV مثبت تحت درمان با متادون، این بیماران سالم‌تر بوده و بیشتر از بیماران HIV مثبت كه متادون نمی‌گرفته‌اند زندگی كرده‌اند.

آیا صحیح است كه متادون وارد استخوان بدن شده و موجب ضعف آن می‌گردد؟

خیر، ‌متادون وارد سیستم استخوان نمی‌شود و به هیچ شكل دیگری هم به سیستم استخوانی آسیب نمی‌رساند. دردهای استخوانی در حین درمان با متادون كه در عده كمی از بیماران اتفاق می‌افتد، احتمالاً علامت خفیف ترك است و با تنظیم دوز متادون تسكین می‌یابد.

آیا متادون باعث خواب آلودگی و رخوت می‌شود؟

خیر .احساس خواب آلودگی و رخوت در بیمارانی كه روی دوز ثابت متادون هستند بیشتر از حالت طبیعی نیست.

آیا صحیح است كه گاهی اوقات عادت ماهیانه زنان با شروع متادون قطع می‌شود؟

بله، اما دلایل زیاد دیگری هم برای نامنظم شدن یا قطع عادت ماهیانه وجود دارد مانند حاملگی، استرس، رژیم غذایی نامناسب، اضافه شدن یا كاهش وزن، یائسگی، مشكلات دیگر طبی، داروهای دیگر. الزاما نمی توان گفت با شروع متادون عادت ماهانه قطع شده است ،و در این موارد نظر متخصص زنان بعد از معاینه مهم است.

آیا در حاملگی می‌توان متادون مصرف كرد؟

بله، متادون درمان انتخابی برای اعتیاد به هروئین و مواد مخدر دیگر در حاملگی است و برای جنین در حال رشد مضر نبوده و باعث ناهنجاری‌های جنینی نمی‌گردد. نیز می‌تواند مانع از سقط، ناراحتی جنین و زایمان زودرس گردد.

آیا مادری كه متادون مصرف می‌كند می‌تواند به نوزاد خود شیر دهد؟

بله، ‌سطح متادون در شیر مادر بسیار كم است و مقادیر كمی متادون می‌تواند به بچه منتقل شود.

درمان نگهدارنده با متادون چه فایده‌ای دارد؟

از ایجاد علایم ترك جلوگیری كرده، فرد را راضی نگه داشته و از ولع بیمار برای مصرف داروهای غیر قانونی جلوگیری به عمل می‌آورد، و باعث می‌شود مواد مخدر خیابانی بر بیمار تأثیری نداشته باشند.

ولع چیست؟

احساس نیاز شدید به مصرف مواد مخدر است تا به آن حد كه فرد به جز مواد به چیز دیگری فكر نمی‌كند، مرتب خواب آن را می‌بیند، و ممكن است برای به دست آوردن مواد كارهایی را انجام دهد كه به طور معمول انجام نمی‌داده است.

آیا دوزهای پایین‌تر متادون بهتر از دوزهای بالاتر متادون است؟

دوزهای پائین متادون علایم ترك را كاهش داده، اما دوزهای بالاتر ولع را از بین می‌برد. دوز معمول متادون 80-60 میلی گرم است. با این حال تعداد كمی از بیماران در دوزهای پائین‌تر احساس خوبی دارند،‌ و تعدادی از بیماران هم دوزهای بالاتری لازم دارند.

آیا در هنگام مصرف متادون می‌توان از داروهای دیگر استفاده كرد؟

بعضی از داروها را اصلاً نباید همراه با متادون مصرف كرد چون باعث ایجاد علائم ترك می‌شوند، این داروها عبارتند از: نالتركسون، پنتازوسین ،بوپره نورفین و ترامادول. بعضی داروها باعث دفع سریع‌تر متادون می‌شوند و نیاز به متادون را بالا می‌‌برند مانند فنی توئین،‌كاربامازپین، ریفامپین، و بعضی از داروهای درمان HIV. بعضی داروها متابولیسم متادون را كند می‌كنند و در نتیجه سطح متادون خون بالا می‌رود مانند آمی‌تریپتیلین، سایمتیدین، فلوواكسامین، كتوكونازول. بعضی داروها در ابتدا با متادون تداخل كرده و ایجاد رخوت می‌كنند اما بعد اثر متضادی دارند و باعث ایجاد علایم ترك می‌شوند، مانند بنزودیازپین‌ها، الكل، باربیتورات‌ها.

در درمان نگه‌دارنده با متادون، مراجعه به درمانگاه و تحویل گرفتن دارو به چه نحو است؟

در دو ماه اول بیمار باید هر روز و حتی روزهای تعطیل به درمانگاه مراجعه كند. در ماه سوم برای دو روز آخر هفته و در ماه چهارم یك روز در میان متادون را به خانه می‌برد. در ماه پنجم حداقل دوبار در هفته و از ماه ششم به بعد حداقل یك بار در هفته باید مراجعه كند. یعنی تا انتهای درمان هفته‌ای یك روز به درمانگاه مراجعه می‌كند، داروی آن روز را در مقابل پرستار مصرف می‌كند و داروی 6 روز دیگر را به صورت محلول در 6 شیشه جداگانه تحویل می‌گیرد.

نگهداری متادون برده شده به منزل چگونه است؟

متادون می‌بایست در محلی امن و دور از دسترس كودكان باشد و روی آن برچسب واضح وجود داشته باشد تا كسی اشتباهاً آن را مصرف نكند. میزان كمی از متادون می تواند برای یك كودك یا بزرگسال كه نسبت به آن تحمل ندارد كشنده باشد. نیز متادون را باید در محلی كه نه سرد و نه گرم است نگه داشت.

آیا با مصرف متادون امكان مسمومیت وجود دارد؟

بله، اما در صورتی كه دوز به طور مناسب تنظیم شده باشد این احتمال از بین می‌رود. برای تنظیم صحیح دوز، لازم است میزان مصرف مواد به طور صحیح به پرسنل درمانی اعلام شود. اگر خیلی كم گفته شود، دوز مناسب داده نمی‌شود و اگر زیاد گفته شود، ممكن است مسمومیت دارویی ایجاد شود.

آیا بیماری كه تحت درمان با متادون است می‌تواند رانندگی كند؟

بله، افرادی كه روی دوز صحیح متادون تثبیت شده‌اند می‌توانند رانندگی كنند، و متادون هیچ گونه عوارض جانبی روی توانایی تفكر، توانایی‌های حركتی، زمان واكنش، توانایی یادگیری و تمركز و انجام قضاوت‌های پیچیده ندارد.

نویسنده : دکتر سحر اسماعیلی کارشناس ارشد روان شناسی-دکتری مطالعات اعتیاد